Donderdag 15 november j.l. vergaderende de gemeenteraad van Huizen over de herindeling. Het college van Huizen kreeg de steun van bijna de gehele raad om vast te houden aan haar standpunt de Blaricumse Bijvanck en Blaricummermeent bij Huizen te voegen. GroenLinks vreest dat Huizen hiermee gekozen heeft voor haar eigen nederlaag. Volgens de fractie zou het inderdaad logisch zijn als beide gebieden aan Huizen worden toegevoegd, maar is de tijd hiervoor nog niet rijp en bestaat daarvoor nog geen draagvlak in Blaricum. Eerst moet het resultaat van de BEL-samenwerking worden afgewacht. Dat vinden ook Gedeputeerde Staten. En zolang is samenvoeging niet aan de orde.
Als het BEL-experiment over drie jaar wordt geëvalueerd, ontstaat mogelijk een nieuwe situatie. Tot die tijd rest Huizen niets anders dan even af te wachten en te werken aan goede verhoudingen met onze buurgemeenten.
GroenLinks vindt daarom dat er voorlopig niets moet veranderen aan de grens tussen Huizen en Blaricum en het Huizerhoogt niet nu al aan Blaricum moet worden toegevoegd.
Hieronder de bijdrage van GroenLinks-fractievoorzitter Gerrit Pas tijdens het raadsdebat en het door hem ingediende amendement.
Inleiding
Laat ik beginnen met een compliment: de redelijk zakelijke toon van het collegevoorstel en de toelichting. Hierin geen doemscenario's en geen OZB-verhalen e.d. zoals in de huis-aan-huiskrant en op de website. Geen verwijzingen naar de verloren veldslag in 1985, geen revanchisme. Gewoon een beoordeling van het voorstel van GS en een reactie daarop.
Een analyse van het politieke speelveld en inschatting van onze kansen horen daarbij.
Alles lijkt in beweging, en veel gemeenten liggen met elkaar overhoop. Alle zijn druk aan het lobbyen en het is nog maar de vraag of het voorstel van GS ongeschonden door PS komt, al lopen de scheidslijnen dwars door álle partijen heen. Dat is bij GroenLinks zo, maar ook bij het CDA die vanavond met een manifest in o.a. de Huizer Courant staat. Dat manifest zou pas echt interessant zijn als het ondertekend was door CDA-leden uit Huizen én Blaricum.
Het is de vraag of de opschaling in het Gooi in één staf of in meerdere fases gaat verlopen. Dat laatste is iets waar we serieus rekening mee moeten houden.
Het voorstel
Het college hekelt de inconsistentie van Gedeputeerde Staten.
GS geven enerzijds de voorkeur aan de G4: ze vinden Naarden+Bussum+Hilversumse meent geen oplossing voor de lange termijn, maar willen de duurzaamheid van de BEL-samenwerking niet ter discussie stellen, terwijl ze die wel een onzekere factor noemen
(p. 47 Herindelingsontwerp).
Bovendien maakt die onevenwichtigheid geen einde aan de bestuurlijke drukte. GroenLinks deelt die kritiek van het college op GS. Al vind ik het vreemd dat het college vervolgens wel de vorming van 2xG2 steunt, de samenvoeging van Bussum/Naarden en de samenvoeging Muiden/Weesp.
Het zou consistent zijn om dan voor 2xG4 te pleiten: bestuurlijk een stuk eenvoudiger als je de uitdagingen waar ’t Gooi voor staat wilt aanpakken. En die uitdagingen staan opgesomd in het Herindelingsontwerp.
BEL-samenwerking
We moeten de BEL-samenwerking als experiment voor de komende drie jaar als een gegeven beschouwen (dat staat ook in de toelichting van het college).
GS hebben eind 2005 tegen de BEL-gemeenten gezegd: als jullie hiermee serieus aan de slag gaan, dan geven we jullie een kans. Vanaf 1 januari 2008 wordt het operationeel.
GS zullen zich aan hun woord moeten houden. Recent is dit aangescherpt: na 3 jaar wordt geëvalueerd en wordt gekeken of de samenwerking tot de gewenste versterking van de bestuurskracht zal leiden, ook op langere termijn (en mede in relatie met buurgemeenten). Dan komt dus het duurzaamheidscriterium waar het Huizer college naar verwijst weer aan de orde.
Als we het over de BEL hebben, dan hebben we het over een uniek samenwerkingsexperiment, nog niet over de fusie van de drie tot één gemeente. Voor het SETA-model (Samen En Toch Apart) bestaat veel landelijke belangstelling, Rijk en Provincie hebben er extra subsidie voor beschikbaar gesteld.
Je kunt daar je twijfels over hebben, maar dat model is natuurlijk bestuurlijk gezien een interessante pilot. Lukt het ze om met zijn drieën de wettelijke taken uit te voeren (wat ze alleen niet lukt), en daarnaast te werken met een kleine beleidskern (bestaande uit generalisten) voor het politiek bestuur?
Intensief samenwerken, tegelijk de afstand bestuur-burger klein houden en als gemeente je eigen identiteit behouden.
Wij zijn benieuwd of dat lukt en of het een verbetering van de bestuurskracht oplevert.
Als dat het geval is, dan kan Huizen hier wellicht nog voordeel bij hebben.
Als het niet lukt, ontstaat een volstrekt nieuwe situatie.
Dit experiment wordt door GS drie jaar de tijd gegund, dan volgt de evaluatie.
‘Geef ons de tijd’, dat was ook het signaal van de gemeenteraad van Laren toen we het gesprek met ze hadden.
GroenLinks vindt dat Huizen de keuze van de BEL moet respecteren, ze de tijd moet gunnen, een open houding moet aannemen. Afwachten dus en in de tussentijd investeren in concrete samenwerking.
Laten we ons eens verplaatsen in hún situatie: ‘inclusief denken’ heet dat in WMO-jargon.
Dat brengt me op de wens van Huizen...
De grenscorrectie Huizen-Blaricum
GroenLinks vindt de grens door de Bijvanck onlogisch, wie niet! Hij leidt tot bizarre situaties, doorsneden perceelgrenzen, afzonderlijk gebiedsontwikkeling en gebiedsbeheer.
Het meest bizarre is nog het Huizer waterplan dat stopt bij de gemeentegrens; en nu een Blaricums vervolg krijgt. Alsof grondwater zich iets aantrekt van gemeentegrenzen.
En ja het was ooit de bedoeling dat de hele Bijvanck bij Huizen zou worden ondergebracht.
Daar is veel voor te zeggen, nog steeds.
Tegelijk betekent het handhaven van de territoriale claim van Huizen in het collegevoorstel in feite het einde van de gemeente Blaricum als zelfstandige gemeente (er blijven maar 5000 inwoners over, men krijgt minder geld uit het gemeentefonds etc.). Praktisch betekent dit: de Bijvanck naar Huizen en het Oude Dorp van Blaricum naar Laren.
De claim van Huizen legt een extra belasting op de BEL-samenwerking en zet bovendien de relaties tussen Huizen en de BEL-gemeenten onnodig onder druk. De in het collegevoorstel verklaarde bereidheid als Huizen de BEL de helpende hand te bieden conform de bestaande praktijk (via intergemeentelijke samenwerking) doet daar niets aan af. De drie gemeenten zien dat ook anders.
Laten we daarom realistische politiek bedrijven! Welke eisen Huizen nu ook stelt, hoe verongelijkt we ook lobbyen en stille diplomatie bedrijven, hoe hard de leeuw ook brult aan de poort van Haarlem, als we nu blijven hameren op de samenvoeging van de Blaricumse Bijvanck bij Huizen, dan leidt dat tot een nederlaag voor Huizen. Huizen zal haar zin nu niet krijgen, gelet op het BEL-experiment.
Huizen rest niets anders dan af te wachten.
Moratorium
Nogmaals: de Byvanck-claim verliest Huizen
GroenLinks vindt het niet verstandig dat Huizen die claim doorzet in dit stadium van het proces.
Maar het kan niet zo zijn dat we als énige gemeente in het Gooi ook nog grondgebied + inwoners moeten gaan inleveren: het Huizerhoogt, zoals door GS wordt voorgesteld.
Dát moeten we voorkomen!
Gegeven de situatie waarin we zitten, stelt GroenLinks voor voorlopig niets te wijzigen aan het grensverloop met Blaricum (dus de rafel die Huizerhoogt heet, vooralsnog bij Huizen te laten), hooguit wordt gestreefd naar het beëindigen van perceeldoorsnijdingen.
Huizen moet bij GS pleiten voor een tijdelijk moratorium op de grens met Blaricum:
- in afwachting van de evaluatie van het BEL-experiment.
- En om te voorkomen dat we er slechter van worden, want dan zou Huizen écht voor joker staan.
Daarom een amendement op het collegevoorstel dat dit beoogt.
De komende jaren moeten we alles doen om de relaties met Blaricum te normaliseren, met alle BEL-gemeenten goede relaties te onderhouden, inclusief concrete samenwerkingsvoorstellen doen, de negatieve beeldvorming doorbreken.
Wat dat betreft zijn we blij met de recente geluiden uit de Blaricumse raad in de Gooi- en Eemlander en de uitnodiging om over twee jaar aan te haken bij het SETA-model. Dat is positiever dan de botte afzegging van het tweede gesprek met de Huizer gemeenteraad.
Laten we daar dan ook positief op reageren.
Ten slotte
Terugblikkend op de afgelopen jaren, krijg ik de indruk dat de positie van Huizen in het Gooi is verslechterd. We hadden een gunstige uitgangspositie die ons de mogelijkheid bood om een stevige rol in de herindelingsdiscussie te spelen. Maar in contacten met anderen over de herindeling hoor ik telkens weer: waar was Huizen?
In het Herindelingsontwerp staat daarover het volgende (p. 54):
“Huizen heeft zich in de tweede ronde van open overleg duidelijk uitgesproken voor fusie met delen van Blaricum. Zij heeft daarmee in feite een aanzet gegeven tot een nieuwe discussie over de bestuurlijke inrichting van Blaricum, Huizen en Laren.
De discussie over de bestuurlijke toekomst van Huizen is in die gemeente (Huizen dus) later op gang gekomen dan bij de andere gemeenten. Wij hebben de BEL-gemeenten reeds in 2005 de ruimte gegeven voor het ontplooien van hun samenwerking. Huizen had daar toendertijd op kunnen reageren. Wij hebben Huizen daar in de loop van de ahri-procedure ook suggesties voor gedaan, bijvoorbeeld om te fuseren of om zich aan te sluiten bij de BEL-samenwerking.
Waarschijnlijk zag Huizen geen aanleiding daarop in te gaan vanwege de goede resultaten van haar bestuurskrachtmeting. Het standpunt van Huizen inzake fusie met delen van Blaricum leidt tot halvering van het inwonertal van Blaricum en dit zal de facto het einde betekenen van de BEL-samenwerking. De belangen van Huizen en de BEL-gemeenten botsen. De BEL-gemeenten hebben reeds belangrijke stappen ondernomen om het SETA-model te realiseren.”
Einde citaat.
Ongeacht of u het met deze passage eens bent of niet, dit is wel het beeld dat van Huizen bestaat. Dat is dus een feit waar we rekening mee moeten houden.
Het CDA herinner ik eraan dat in de commissie abez van januari 2006 de meerderheid helemaal niets wilde: Huizen kon zelfstandig voorbestaan, met hooguit wat grenscorrecties.
Alleen VVD, PvdA en GroenLinks wilden toen alle opties openhouden.
Conclusie: Huizen heeft niet tijdig haar eis op tafel gelegd. Huizen heeft zich als tweede plaats in het Gooi te laat met de discussie bemoeid.
Als je er niet bij bent of te laat komt, dan verlies je je positie.
Laten we nu vooral geen stappen zetten die wel fier klinken, maar waarmee we vooral onszelf benadelen: niet alleen op korte, maar ook op lange termijn.
Dat zou de inzet van Huizen moeten zijn.